Rohs nedir?

Rohs belgesine sahip olmak için önce Rohs nedir, öğrenmemizde fayda var. Rohs orjinal adı; Restriction of the use of certain Hazardous Substances, Türkçe karşılığı ise; Sağlığa Zararlı Maddelerin Kullanımının Kısıtlanması diyebiliriz. Son zamanlarda binaisletimi.com platformunda avrupa birliğinin uyguladığı çevre direktiflerinin Türkiye uyum süreci ve bu uyum süreci dahilinde olan kural ve kavramlardan bolca söz ettiğimizi fark etmişsinizdir. Çünkü Tesis Yöneticileri çevresel atık yönetiminde ilk eldir. Bırakın atıkları bertaraf etmeyi, süreç ilk satınalma ile başlar. Örneğin bir elektornik devre satınaldığınızda bu devrenin çevre ile ilgili sertifikalarının var olup olmadığını sorgulamalıyız. Bu sorgulama sonrasında atıkları ayrışırma, geri dönüştürme ve bertaraf etme sürecinde kolaylık sağlarken çevreye minimum etki sağlayacaktır. Bu açıklamadan sonra Rohs ile ilgili başka neler varmış hep beraber okuyalım ve anlayalım.

Rohs; elektrikli ve elektronik ürünlerinin üretilmesi sırasında çevreye zararlı maddelerin kullanımının kısıtlaması süreci en yalın dille ifade edebiliriz. Bir ekipman öğreneğin bir aydınlatma armatürünün üretimi sırasında kullanılan metaryallerin doğa ile dost olması gerekmektedir. Aydınlatma armatürünün bertaraf edilmesi üretimde kullanılan metaryallerin doğa dostu olması ile doğru orantılıdır. Doğaya zararlı maddelerle üretim yapıldığında, bertarafı veya yeniden kullanımı mümkün olmamakta veya büyük bir kısmı atık olarak çevreye etkisi yüksek olmaktadır. Üretimde, sağlığa zararlı maddelerin kısıtlanması hem kapasitör, transistör, entegre devre, konnektör, vb gibi elektronik malzeme üreticileri için, hem de bu ürünleri kullanarak baskılı devre, yarı mamul veya mamul ürün yapan üreticiler için geçerlidir. Yani sadece son üreticiler değil aynı zamanda yedek parça üreticileride bu süreçde sorumludurlar. 2006 yılı Temmuz ayından sonra yürürlüğe giren Rohs, bu tarihden sonra sağlığa zararlı olan ürünlerin üretimini yasaklıyor. Sadece 2006 Temmuz’undan önce üretilen elektronik ve eletrikli cihazların yadek parçalarının üretimine izin vermektedir. Günümüzde birçok firma rosh’un kurallarına uymak için üretim sistemlerinin değiştirmiş ve günümüz şartlarına uygun hale getirmiştir. Rohs ile ilgili standartlar sadece AB’de değil dünyanın bazı gelişmiş ülkeleride uygulamaktadır. Bu konuda dünyanın en fazla teknoloji üreten ülkesi Japonya bu konuda en ileri ülke diyebiliriz. Öyleki AB süreci Japonyanın gerisinden gelmektedir. ABD ise standart için 2007 yılında gündemine alarak AB’den sonra üçüncü ülkedir. Diğer tarafdan dünyanın üreticisi konumunda olan Çin her ne kadar sürecin gerisinden takip etsede müşteri ülkenin talebi doğrultusunda ROHS sürecine uygun üretimler yapabilmektedir.

Gelelim ROHS sistemine göre üretimde çevreye zarar veren maddelere. Günümüzde bir çok kişi ROHS, üretimde kurşun üretimi gibi algılamaktadır. Halbuki süreç sadece kurşun üretiminden ibaret değildir.

Özet olarak; Tesis yöneticilerinin ve satınalmacı ünitelerin; elektrikli ve elektronik ekipman satınm alırken ROHS belgesine sahip olup olmadığını sormalıdır. ROHS belgesine sahip olmayan ürünlerin geri dönüşümü, ayrıştırılması ve bertarafı son derece zor ve hatta bazen mümkün olmadığı unutulmamalıdır. Gelecekde dünyamızı yaşanabilir olmasını sağlamak için burada bize ödev düşmektedir. Bu ödev bizim tesis yönetimi ve satınalma süreçlerimizde yazılı birer süreç olmalıdır.